Μετά την κατάκτηση απ' τους Οθωμανούς οι εύπορες βυζαντινές οικογένειες είτε κατέφυγαν στη Δυτική Ευρώπη και τις λατινοκρατούμενες περιοχές στην Ελλάδα είτε παρέμειναν στην Κωνσταντινούπολη και σχημάτισαν μια νέα άρχουσα τάξη, τους
Φαναριώτες. (http://www.fhw.gr/chronos/11/tgr/gr/frameset.html?222)
Το Φανάρι σήμερα. Οικουμενικό Πατριαρχείο |
Οι περιορισμοί στην καθημερινή ζωή ήταν πολλοί καθώς και οι διακρίσεις σε βάρος των χριστιανών. Η πιο σημαντική διάκριση αφορούσε τη φορολογία που ήταν δυσβάσταχτη.
- Κεφαλικός φόρος (Χαράτσι) :
Πρόκειται για ατιμωτικό κεφαλικό φόρο, ο οποίος επιβλήθηκε από τους πρώτους χρόνους του Ισλαμισμού. Ήταν η αποζημίωση για την παραχώρηση του δικαιώματος να ζει κανείς (!) και να λατρεύει τον θεό του. Κάθε χριστιανός από το δωδέκατο έτος της ηλικίας του και μέχρι τον θάνατό του όφειλε να εξαγοράζει κάθε χρόνο την άδεια αυτή. Πλήρωνε τον φόρο και παραλάμβανε από τον εισπράκτορα την προσωπική του απόδειξη, η οποία λεγότανε χαράτσι. Η απόδειξη ήταν χάρτινη και είχε κάθε χρόνο διαφορετικό χρώμα, έφερε δε το εξής κείμενο
ο φέρων το παρόν έχει την άδειαν να φέρη επί έν έτος την κεφαλήν επί των ώμων του
- Φόρος εστίας
- Φόρος για τη χρήση της γης (΄Εγγειος)
- Δεκάτη :
Πρόκειται για φόρο επί της γεωργικής παραγωγής. Αντιστοιχούσε στο 10 % της συνολικής ετήσιας (ακαθάριστης) γεωργικής παραγωγής ενός τόπου.
Βασανιστήρια κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας |
Φόρος αίματος : Το παιδομάζωμα
Εκτός από τη δεκάτη σε είδος, κάθε πέντε και αργότερα κάθε τέσσερα χρόνια, οι υπόδουλοι Έλληνες απέδιδαν την αποκληθείσα από τον Babinger «ανθρώπινη δεκάτη» ή αλλιώς «δεκάτη του αίματος», το φοβερό παιδομάζωμα που στερούσε από το σκλαβωμένο γένος τους ανθούς και τις ελπίδες της ανάκαμψης του, αφού στρατολογούνταν για το σώμα των γενιτσάρων οι «από 15 έως 20 ετών καλλίμορφοι, αρτιμελείς και προς πόλεμον κατάλληλοι νέοι των απίστων», όπως διέτασσε το 1601 ο σουλτάνος τον μπεηλέρμπεη της Ρούμελης.
Ο επιφανής λόγιος Κωνσταντίνος Κούμας στο έργο του "Ιστορίαι των ανθρωπίνων πράξεων"(τόμος 12ος, Βιέννη 1832) διεκτραγωδώντας τα δεινά των Ελλήνων κατά την Τουρκοκρατία σημειώνει:
«Εκ μέρους της εξουσίας δεν εδοκίμαζαν πολλά βάρη. Οι φόροι ήσαν μέτριοι και πολλαχού μετά το ετήσιον χαράτσιον μικρότατη ποσότης γροσιών ήτο το επίλοιπον δόσιμον. Αλλ' οι άγριοι Γενίτσαροι κατέτρωγαν τους πτωχούς Χριστιανούς ασπλάγχνως. Εζήτουν κρασιά, φαγητά, ενδύματα, αργύριον, στέλλοντες το ρινόμακτρόν των με δύο σφαιρίδια πιστόλας εγκομβωδεμένον. Τις ηδύνατο να αντισταθή εις τοιούτους απαιτητός; Πολλοί έπιπταν θύματα των Γιανιτσάρων ατιμωρητί εις τους δρόμους, διότι δεν ηδυνήθησαν να εκπληρώσωσι τα ζητήματά των"
Μπροστά στην οδυνηρή αυτή κατάσταση οι υπόδουλοι αναγκάζονταν, όταν δεν ήταν σε θέση να δώσουν όσα τους ζητούσαν, να φυγαδεύουν τα παιδιά τους, στα οποία ξεσπούσαν οι γενίτσαροι ή να μεταναστεύουν οι ίδιοι. Δεν έλειψαν όμως και ξεσηκωμοί, όπως το 1705 στη Νάουσα, που οι κάτοικοί της πήραν τα όπλα αρνούμενοι να ανταποκριθούν στο παιδομάζωμα. Σε έγγραφο του μπεηλέρμπεη της Ρούμελης προς τις τοπικές αρχές αναφέρεται:
«... οι άπιστοι κάτοικοι της ειρημένης πόλεως, επαναστατήσαντες και λέγοντες, ημείς δεν παραδίδομεν τους υιούς μας εις τους μουσουλμάνους, απετόλμησαν να φονεύσουν δημοσία και εν μέση σουλτανική οδώ, τον οιλιχτάρην μετά των δύο συνοδών του μουσουλμάνων, εν τέλει δε σχηματίσαντες συμμορίαν δι εκατόν και πλέον κακούργων, οι άπιστοι ούτοι φονείς και ίχοντες επικεφαλής τον αρματολόν Ζήσην Καραδήμον και τους δυο αυτού υιούς ύψωσαν την σημαίαν της ανταρσίας και διατρέχοντες ήδη τα όρη και τας πεδιάδας των καζάδων Βέροιας και Ναούσης μύρια διέπρατταν και εξακολουθούν να διαπράττουν κακουργήματα, ήτοι φόνους και ληστείας εις βάρος των μουσουλμάνων πιστών του Ισλάμ».
Το Παιδομάζωμα: του Νικολάου Γύζη. Το ένδυμα του Τούρκου (που είναι τεράστιος) είναι κόκκινο σαν το αίμα... |
Εξισλαμοί
Συχνά οι χριστιανοί υποχρεώνονταν να ασπαστούν τη μουσουλμανική θρησκεία.Όσοι δε δέχονταν θανατώνονταν. Οι νεομάρτυρες αυτοί τιμώνται απ'την εκκλησία μας ως άγιοι.
Στους εξισλαμισμούς αντιστάθηκαν και οδηγήθηκαν στο μαρτύριο απλοί άνθρωποι του λαού είτε γιατί αρνήθηκαν να αλλαξοπιστήσουν είτε γιατί μετά τον βίαιο εξισλαμισμό τους δεν δίστασαν να ομολογήσουν, να διακηρύξουν την πίστη τους στον Χριστό και να απαγχονισθούν ή αποκεφαλισθούν μετά από φρικτά βασανιστήρια. Άλλους τους κάρφωναν, τους τύφλωναν, τους έκοβαν τα αφτιά, τη μύτη, τους προκαλούσαν κακώσεις σε όλο το σώμα και τους οδηγούσαν σταδιακά στο θάνατο, χωρίς να κάμψουν το φρόνημα τους. Δεν έλειψαν όμως κι εκείνοι που ασπάσθηκαν τον μουσουλμανισμό για να προστατέψουν τις ιδιοκτησίες και άλλα συμφέροντα τους. Αυτοί επί το πλείστον προέρχονταν από τη βυζαντινή αριστοκρατία.
1.Τι ήταν το Φανάρι ; Ποιοι εγκαταστάθηκαν εκεί ; Ποιο ρόλο παίξανε μετά τον 17ο αιώνα οι Φαναριώτες;
2.Πώς ήταν η ζωή των σκλαβωμένων Ελλήνων;
3.Ποιοι ήταν οι φόροι που επέβαλαν οι Τούρκοι στους Έλληνες;
4.Τους πρώτους αιώνες οι Χριστιανοί αντιμετώπισαν πιο σκληρά μέτρα από τους φόρους. Ποια ήταν αυτά;
5.Βάλε τίτλους στις εικόνες.
6.Το Παιδομάζωμα
«Ανάθεμα σε, βασιλιά, και τρις ανάθεμά σε, με το κακό οπόκαμες,
και το κακό που κάνεις. Στέλνεις, δένεις τους γέροντας, τους πρώτους
τους παπάδες Να μάσης παιδομάζωμα, να κάμης γενιτσάρους. Κλαίν'
οι γοναίοι τα παιδιά, κ' οι αδελφές τ' αδέλφια, Κλαίγω κ' εγώ και
καίγομαι και όσο θα ζω θα κλαίγω. Πέρσι πήραν τον γιόκα μου,
φέτο τον αδελφό μου». (Δημοτικό τραγούδι από την Ήπειρο)